มะขามเทศ ผลไม้ฝักสีชมพู ประโยชน์และสรรพคุณดีที่ควรรู้!

เรียกได้ว่าผลไม้ที่ออกในช่วงหน้าร้อนแบบนี้ หลาย ๆ คน คงจะต้องเคยเห็น มะขามเทศ กันอย่างแน่นอน ผลไม้ฝักสีชมพู รสชาติหวาน หาทานได้ในช่วง เดือน มีนาคม-เมษายน ของทุกปี เป็นอีกหนึ่งผลไม้ที่โตเร็ว ทนความแห้งแล้งได้ดี และมีประโยชน์อยู่ไม่น้อยเลยทีเดียว

บทความนี้ SGE จะพาไปรู้จักกับมะขามเทศ ประโยชน์ต่าง ๆ และวิธีปลูกมะขามเทศกัน ตามไปอ่านพร้อม ๆ กันเลย

รู้จัก มะขามเทศ

มะขามเทศนั้น เป็นผลไม้พืชท้องถิ่นของประเทศไทย เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ลำต้นมีหนาม ใบบางและเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ ดอกช่อ ขนาดเล็ก สีขาว ผลเป็นฝักโค้งเป็นปล้อง ๆ ฝักอ่อน มีสีเขียว เมื่อแก่ จะเปลี่ยนเป็นสีชมพู หรือสีแดง เนื้อด้านในเป็นสีชมพู หรือสีขาว ให้รสหวาน หรือหวานอมฝาด ถ้าทิ้งไว้นาน เนื้อจะนุ่ม มีรสหวานจัดขึ้น แต่ถ้านานเกินไป จะมีกลิ่นเหล้าออกมาด้วย ส่วนเมล็ด มีสีดำ มีปล้องละ 1 เมล็ด เป็นผลไม้ที่ใช้กินผลสด

สายพันธุ์มะขามเทศ ในประเทศไทย มีดังนี้

• กลุ่มฝักใหญ่ ฝักโค้งเป็นวงกลม หรือเป็นเกลียว ฝักแก่ มีสีเขียวอ่อนขาวปนแดง หรือชมพู มีเนื้อสีขาวปนแดง ให้รสหวาน มัน เนื้อนุ่ม
• กลุ่มฝักกลาง ฝักโค้งเป็นวงกลม ฝักแก่ มีสีเขียวอ่อนปนชมพูอมแดง ให้รสหวาน มัน
• พันธุ์พื้นเมือง ฝักขนาดเล็กสุด โค้งเป็นวงกลม ฝักแก่ มีสีเขียวอ่อนปนชมพู ให้รสหวานอมฝาด

คุณค่าโภชนาการของมะขามเทศ

มะขามเทศ 100 กรัม อุดมไปด้วยสารอาหาร วิตามิน และแร่ธาตุ ดังนี้

• ให้พลังงาน ประมาณ 78 กิโลแคลอรี่
• โพแทสเซียม 222 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 42 มิลลิกรัม
• โซเดียม 19 มิลลิกรัม
• แคลเซียม 13 มิลลิกรัม
• เหล็ก 0.5 มิลลิกรัม
• วิตามินซี
• วิตามินบี 1
• วิตามินบี 2
• วิตามินบี 6
• ไฟเบอร์
• คาร์โบไฮเดรต เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น ซาโปนิน, แทนนิน, ฟลาโวนอยด์ และสารประกอบฟีนอล ที่ช่วยขับอนุมูลอิสระออกจากเซลล์ร่างกาย ทั้งยังช่วยป้องกันหรือลดความเสียหายที่เกิดจากปฏิกิริยาออกซิเดชัน

ประโยชน์ของมะขามเทศ

จากงานศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ที่สนับสนุนสรรพคุณของมะขามเทศในการส่งเสริมสุขภาพ กล่าวถึงประโยชน์ของมะขามเทศไว้ ดังนี้

• ป้องกันและรักษาโรคเบาหวาน เพราะมีสารซาโปนิน เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ทำหน้าที่ช่วยลดภาวะเครียดออกซิเดชัน ช่วยปรับปรุงการเผาผลาญไขมัน ควบคุมระดับน้ำตาล และไขมันในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ
• ช่วยต้านมะเร็งได้ เพราะในมะขามเทศมีสารด้านอนุมูลอิสระหลายชิด โดยเฉพาะ สารฟลาโวนอยด์ สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ต้านเนื้องอก ต้านไวรัส ต้านการอักเสบ ป้องกันโรคหัวใจ และหลอดเลือด บรรเทาความเครียด และอาจช่วยป้องกันมะเร็งได้
• มีฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย เพราะมีสารพฤษเคมีหลายชนิด ที่มีประสิทธิภาพในการต้านเชื้อรา และต้านอนุมูลอิสระ
• มีวิตามินซี วิตามินอีสูง ช่วยบำรุงผิว และช่วยการชะลอวัยได้ และมีวิตามินบี 2 ช่วยบำรุงเล็บ และเส้นผมด้วย และมีวิตามินบี 1 ช่วยในการบำรุงประสาท และสมอง
• มีแคลเซียมสูง ซึ่งมีส่วนช่วยในการเสริมสร้างกระดูกและฟัน และมีฟอสฟอรัส ช่วยในการเจริญเติบโต และซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอในร่างกาย
• มีธาตุเหล็ก ช่วยป้องกันอาการอ่อนเพลียของร่างกายได้

ข้อควรระวังในการทานมะขามเทศ

แม้ว่าจะมีประโยชน์หลากหลายด้าน แต่ก็ควรทานในปริมาณที่เหมาะสม เพราะมะขามเทศ เป็นพืชสมุนไพรที่ให้รสฝาด หากทานมากเกินไป อาจทำให้ท้องอืดได้ สำหรับใครที่ต้องการใช้มะขามเทศเป็นยาสมุนไพร บรรเทาอาการต่าง ๆ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เพราะหากใช้ติดต่อกันนาน ๆ อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้นั่นเอง

วิธีปลูกมะขามเทศ

การขยายพันธุ์มะขามเทศ สามารถขยายพันธุ์ได้หลายวิธี เช่น การเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง และการทาบกิ่ง แต่ที่นิยมในปัจจุบัน คือ การเพาะเมล็ด และการตอนกิ่ง มีวิธีการดังนี้

การเพาะเมล็ด

• ในส่วนการเตรียมดิน ควรเป็นดินผสมระหว่าง ดินร่วนผสมกับวัสดุอินทรีย์ เช่น แกลบดำ ขุยมะพร้าว และปุ๋ยคอก อัตราส่วนผสม ประมาณ 1:2 และวิธีการเพาะ จะนิยมเพาะเมล็ดในถุงเพาะชำ เมื่อเมล็ดงอก และต้นกล้าโตประมาณ 20-30 ซม. ก็สามารถแยกปลูกในแปลงได้

การตอนกิ่ง

• เลือกกิ่งขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ 1.5-3 ซม. และเลือกตำแหน่งควั่นกิ่งที่ให้กิ่งตอนยาวประมาณ 50-100 ซม. ไม่ควรยาวกว่านี้
• ควั่นกิ่งใต้ตา และเอาเปลือกออก ให้ควั่นยาวประมาณ 1 นิ้ว โดยต้องขุดเยื่อเปลือกออกให้หมด
• หลังจากนั้น ใช้ขุยมะพร้าวที่บดละเอียด และผสมน้ำพอหมาด ๆ ปั้นประกอบให้รอบรอยควั่น หนาประมาณ 1 นิ้ว แล้วใช้ถุงพลาสติกหุ้ม และรัดด้วยเชือกทั้งด้านบน ด้านล่างให้แน่น
• ปล่อยทิ้งไว้ไม่ต้องรดน้ำ ประมาณ 20-30 วัน จะมีรากงอกออกมาจนรากมีสีน้ำตาล จึงค่อยตัดกิ่ง แล้วนำไปปลูกลงในแปลง

การปลูก สามารถทำการปลูกได้เหมือนไม้ยืนต้นทั่ว ๆ ไป สำหรับกล้าที่เพาะจากเมล็ด เว้นระยะปลูก 8-10 x 8-10 เมตร ส่วนระยะปลูกต้นกล้า ที่ทำการตอนกิ่ง เว้นระยะปลูก 5-8 x 5-8 เมตร

เรียกได้ว่า มะขามเทศ ประโยชน์มากมายล้นเหลือจริง ๆ เป็นผลไม้ที่ทานง่าย รสชาติก็อร่อย ไม่แพ้ผลไม้ชนิดอื่น ๆ เลย เมื่อรู้จักกับมะขามเทศกันแล้ว ลองไปหาทานกันดูนะจ๊ะ รับรองว่าติดใจอย่างแน่นอน

บทความดี ๆ น่าอ่าน:

• มะขามป้อม กินอย่างไรให้ได้ประโยชน์สูงสุด!
• มะขามแช่อิ่ม หวาน กรอบอร่อย ทำไม่ยาก
• วิธีทำ มะขามแก้ว รสหวานอมเปรี้ยว ทานเพลิน เก็บได้นาน ทำได้ไม่ยาก

อ้างอิงข้อมูลจาก hellokhunmor.com, www.disthai.com, th.wikipedia.org