รู้จัก “วานิลลา” ปลูกสร้างรายได้ ปลูกอย่างไรให้ได้ผลผลิตดี
สารบัญ
รู้จักกับ วานิลลา
Vanilla มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ประเทศเม็กซิโก มีลักษณะเป็นฝักยาว สีเขียว คล้ายกับถั่วฝักยาว เป็นไม้เลื้อย สามารถเลื้อยพันขึ้นไปได้ถึง 10 เมตร ลำต้นกลม มีเส้นผ่านศูนย์กลาง ประมาณ 5-15 มิลลิเมตร สีเขียวออกตามข้อ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนาน โคนใบมนกลม ปลายใบแหลม ช่อดอก มีหลายดอก ออกตามซอกใบ สีเขียวปนเหลืองอ่อน มีกลีบปากขอบย่น คล้าย ๆ ดอกกล้วยไม้ ฝักอ่อน สีเขียว แก่จัดสีเหลือง เมื่อฝักสุกเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล และมีกลิ่นหอม
สายพันธุ์ของวานิลลา มี 3 สายพันธุ์ คือ
- Vanilla planifolia (Andrews.)
- วานิลลอน Vanilla pompona
- วานิลลาตาฮิติ Vanilla tahaitensis
วิธีปลูก วานิลลา
การปลูกวานิลลา ในโรงเรือน เหมาะสำหรับการปลูกเพื่อการค้า เพราะง่ายต่อการดูแลรักษา ป้องกันโรค และแมลงศัตรูพืช เกษตรกรสามารถควบคุมสิ่งแวดล้อมภายในและรอบ ๆ โรงเรือนได้ ทำให้ได้ผลผลิตสูง และมีคุณภาพดี ทำได้ดังนี้
การเตรียมโรงเรือน
- โรงเรือนปลูกวานิลลา ควรถ่ายเทอากาศได้ดี
- ใช้พลาสติกใสคลุมหลังคาโรงเรือน ช่วยกันแดดและฝน
- ใช้วัสดุกรองแสง เช่น สแลนกันแดด 50-70 เปอร์เซนต์
- การทำเสา หลักเลี้อย และค้าง ควรใช้วัสดุที่แข็งแรง และมีอายุการใช้งานได้นาน หรืออยู่ได้ถาวร เพราะวานิล มีอายุอยู่ได้ตั้งแต่ 10 ปีขึ้นไป ความสูงของหลักเลื้อย ไม่ควรเกิน 2 เมตร เพื่อความสะดวกในการเก็บเกี่ยว
การขยายพันธุ์ และการปลูก
- วานิลลานั้น จะขยายพันธุ์ด้วยวิธีปักชำเถาของลำต้น
- เลือกตัดเถาที่แข็งแรง มีความยาวประมาณ 10 เซนติเมตร ให้มีใบติดเถา 1 ใบ
- นำวัสดุปลูกใส่ลงในถุง และปักชำเถาลงไป หรือปลูกลงในแปลงปลูกให้ชิดหลักที่ใช้ยึดเกาะ เว้นระยะห่างระหว่างแถว 2.50 เมตร ระหว่างต้น 1.50 เมตร
วานิลลาจะออกดอกเมื่ออายุประมาณ 3 ปี หลังการปลูก และจะให้ดอกเต็มที่เมื่ออายุได้ 7-8 ปี หลังการปลูก ดอกวานิลลาออกเป็นช่อตามซอกใบ ช่อละประมาณ 6-15 ดอก ดอกวานิลลา จะบานจากโคนถึงปลายช่อ ครั้งละ 1-3 ดอก ออกดอกปีละ 1 ครั้ง ในเดือน พฤศจิกายน และจะบานในเดือน กุมภาพันธุ์
การผสมเกสร
เกษตรกรผู้ปลูกวานิลลา ต้องทำการผสมเกสรด้วยมือ ซึ่งดอกวานิลลา จะบานแค่ 1 วันเท่านั้น ช่วง 6 โมงเช้า ถึงเที่ยงวัน หากไม่มีการผสมเกสร ดอกจะร่วงโรยภายใน 1-3 วัน โดยวิธีผสมเกสร ใช้วัสดุปลายแหลม เขี่ยละอองเกสรตัวผู้ออกมา แล้วเปิดฝาปิดละอองเกสรตัวเมียออก ใส่ละอองเกสรตัวผู้ไปในช่องละอองเกสรตัวเมีย ควรเลือกผสมเกสรดอกที่อยู่บริเวณโคนช่อดอก เพราะดอกจะห้อยลง ฝักที่ได้จะชี้ตรง ในการผสมนี้จะได้ปริมาณ 4-8 ฝักต่อช่อ
การตัดฝักและเก็บเกี่ยว
หลังการผสมเกสรประมาณ 7-9 เดือน สามารถเก็บฝักได้ หรือถ้าอากาศเย็น อาจต้องรอถึง 12 เดือน เพราะวานิลลาชอบอากาศร้อนชื้น โดยใช้กรรไกรตัดกิ่งตัดเฉพาะฝักที่เปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลือง ที่บริเวณปลายฝัก
การดูแลรักษา
- ให้น้ำ และให้ปุ๋ย พร้อมกัน อย่างสม่ำเสมอ สัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง
- เลี้ยงเถาขึ้นค้าง โดยบังคับเถาให้เลื้อยขึ้นค้างสูงไม่เกิน 2 เมตร
การแปรรูป Vanilla (วานิลลา)
ฝักวานิลลา ที่เก็บเกี่ยวแล้ว ต้องอบ หรือแปรรูป จึงจะนำไปใช้ได้ วิธีบ่มฝัก ทำได้ดังนี้
- ควรฆ่าเชื้อ หรือทำให้เหี่ยว ด้วยการลวกในน้ำอุ่นอุณหภูมิ 65 องศาเซลเซียส นาน 4 นาที นำขึ้นสะเด็ดน้ำ
- ห่อฝักที่ลวกแล้วด้วยผ้าสักหลาดสีดำ นำไปเก็บไว้ในกล่องไม้สน 24 ชั่วโมง
- เมื่อครบกำหนด นำออกจากห่อไปตากแดด เรียงแผ่ออก ช่วงที่ร้อนจัดตั้งแต่ เที่ยง-บ่าย 2 โมง แล้วเก็บเข้ากล่องไม้สน ทำขั้นตอนนี้ซ้ำกันจนครบ 7 วัน **จำเป็นต้องใช้กล่องไม้สน เพราะไม่ทำให้กลิ่นของวานิลลาเปลี่ยน
- เมื่อครบ 7 วัน ขั้นตอนต่อไป คือ การทำให้แห้งอย่างช้า ๆ โดยการวางฝักวานิลลาในตะกร้า ผึ่งไว้ในห้องที่อุณหภูมิห้อง 40 องศาเซลเซียสขึ้นไป สีฝักจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล
- ขั้นตอนสุดท้าย คือ การปรับสภาพฝักวานิลลา โดยมัดฝักวานิลลารวมกัน มัดละไม่เกิน 200 กรัม ห่อด้วยกระดาษไข เก็บไว้ในกล่องไม้สน บ่มนานประมาณ 2 เดือน ฝักวานิลลาจะเกิดผลึก หรือวานิลลิน เป็นการสิ้นสุดการแปรรูป พร้อมนำไปใช้ได้
ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากวานิลลา สามารถแบ่งออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่
- วานิลาสกัด
- วานิลาโอรีโอเรซิน
- วานิลาแท้ และทิงเจอร์สำหรับทำน้ำหอม
- ผงวานิลลา (vanilla powder)
จบไปแล้วกับ วานิลลา การปลูกวานิลลา ที่เรานำมาฝากกัน เมื่อรู้จักกับวานิลลากันมากขึ้นแล้ว ลองนำข้อมูลดี ๆ ที่เรามาแชร์กันนี้ ไปลองศึกษา แล้วลองปลูกกันดูนะจ๊ะ รับรองว่า คุ้มค่า ปลูกได้แบบยาว ๆ สร้างรายได้ได้แน่นอน
บทความดี ๆ ที่น่าสนใจ:
- รวมประโยชน์ “โกโก้” กินอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพ
- วิธีปลูกมะนาวในกระถาง ให้ลูกดก เก็บกินเก็บขายได้ตลอดทั้งปี
- วิธี ปลูกมะละกอ ลูกดก โตไว ปลูกง่าย ไม่ต้องดูแลเยอะ
- “ปลูกผักตามฤดูกาล” มีผักกินตลอดปี ปลูกผักอะไรได้บ้าง?
ซึ่งทาง SGE ของเราก็มีสินค้า สินค้าทางการเกษตร หลากหลายแบบ ให้เลือกสรร ทั้งกระถางปลูกต้นไม้ กระบะปลูกต้นไม้ สแลนกันแดด รวมไปถึงเครื่องตัดหญ้า เครื่องสับหญ้า และอื่น ๆ อีกมากมาย รับรองสินค้าดี มีคุณภาพ ได้มาตรฐาน พร้อมบริการหลังการขายที่ประทับใจอย่างแน่นอน!!
เลือกชมสินค้า ได้ที่นี่เลย สินค้าทางการเกษตร
อ้างอิงข้อมูลจาก: หนังสือวารสารเคหเกษตร ฉบับเดือน พฤษภาคม 2562, m-group.in.th, gib.co.th
16 February 2023
โดย
ลำดวน
