โป๊ยกั๊ก สรรพคุณ ประโยชน์ ที่มีมากกว่าแค่เครื่องเทศ

โป๊ยกั๊ก มีสรรพคุณ และ ประโยชน์อะไรบ้าง นอกจากนิยมใช้เป็นเครื่องเทศ เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมให้กับอาหาร SGE มีคำตอบ พร้อมพาทุกคนไปรู้จักกับเครื่องเทศรูปร่างแปลกตานี้ให้ดีมากยิ่งขึ้น รวมถึง วิธีปลูกต้นโป๊ยกั๊ก ด้วยตนเอง เพื่อให้สามารถเก็บผลโป๊ยกั๊กมาใช้ได้เองตลอดทั้งปี

ทำความรู้จัก โป๊ยกั๊ก

โป๊ยกั๊ก ที่เราใช้กัน เป็นส่วนผลของต้นโป๊ยกั๊ก ซึ่งเป็นไม้ยืนต้นทรงพุ่มขนาดเล็ก ลำต้นตั้งตรง เปลือกมีสีขาวเทา ลักษณะหยาบเล็กน้อย ใบออกเป็นใบเดี่ยว รูปใบหอก ใบเรียวยาว ดอกเป็นดอกเดี่ยว มีสีเหลือง บางดอกอาจมีแต้มสีชมพูถึงสีแดง

ส่วนตัวผลโป๊ยกั๊กเองนั้น ลักษณะเป็นกลีบปลายแหลม มองเห็นได้เป็นรูปดาว โดยส่วนใหญ่มักมี 8 กลีบ ผลดิบมีสีเขียว ถ้าผลแห้งจะมีกลีบหนาแข็ง ผิวสีน้ำตาลแดง เรียบ และ เป็นเงา มีกลิ่นหอม รสชาติเผ็ดร้อน และ หวาน

โดยโป๊ยกั๊กนั้น มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน ถูกนำมาใช้เป็นสมุนไพรและเครื่องเทศมายาวนาน กว่า 1300 ปี ถือเป็น 1 ใน 5 ของผงเครื่องเทศสมุนไพรในการปรุงอาหารแบบจีนดั้งเดิม ก่อนที่จะกลายเป็นเครื่องเทศที่นิยมนำมาประกอบอาหารทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยในไทยเรียกโป๊ยกั๊กอีกแบบหนึ่งว่า จันทน์ 8 กลีบ

สรรพคุณของ โป๊ยกั๊ก

1. ช่วยบรรเทาไข้หวัด ทำให้ร่างกายอบอุ่น

ในทางแพทย์แผนจีน ระบุไว้ว่า โป๊ยกั๊กมีสรรพคุณช่วยไล่ความเย็น เพิ่มความอบอุ่นให้กับร่างกาย จึงมีฤทธิ์ในการช่วยบรรเทาไข้หวัดให้หายไปได้ นอกจากนี้ ยังเชื่อกันว่า ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของลมปราณ และ ระงันอาการปวดหลัง ปวดเอว ได้เล็กน้อยด้วย

2. ใช้รักษาโรคไข้หวัดใหญ่

ในโป๊ยกั๊กมีสารออกฤทธิ์ทางยาหลายชนิด หนึ่งในนั้นคือ กรดชิคิมิก (Shikimic acid) ซึ่งมีคุณสมบัติในการป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ เนื่องจากมีบริษัทยานำสารชนิดนี้ ไปใช้ในการผลิตยาต้านไวรัสไข้หวัดใหญ่ เช่น ยา Tamiflu จนมีการนำมาใช้กันอย่างแพร่หลาย หากได้รับสารชนิดนี้ในปริมาณที่เหมาะสมก็อาจช่วยป้องกันการติดเชื้อได้ อย่างไรก็ตาม ไม่ปรากฏว่า ต้องรับประทานโป๊ยกั๊กในปริมาณเท่าใด ถึงจะช่วยป้องกันโรคได้ จึงอาจได้ผล หากใช้ในรูปแบบของสารสกัด แล้วนำไปทำเป็นยารักษาโรคแบบเม็ดมากกว่า

3. ต้านเชื้อแบคทีเรีย

เมื่อทำการทดลอง โดยใช้สารสกัดจากโป๊ยกั๊กต้านเชื้อแบคทีเรีย ผลทดลองพบว่า สามารถต้านเชื้อแบคทีเรียได้ โดยเฉพาะเชื้อแบคทีเรีย E.coli ซึ่งมักทำให้เกิดโรคท้องเดิน หรือ โรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากยังเป็นผลการทดลองในห้องแล็บและหนูทดลอง ยังไม่มีการศึกษาในมนุษย์ ทำให้ยังต้องรอการศึกษาเพิ่มเติม เพื่อยืนยันถึงสรรพคุณในเรื่องนี้กันต่อไป

4. ยับยั้งการติดเชื้อรา

น้ำมันหอมระเหยในโป๊ยกั๊ก มีสารในกลุ่มฟลาโวนอยด์มากมาย ซึ่งมีฤทธิ์ในการยับยั้งการติดเชื้อรา ไม่ว่าจะเป็น ทรานส์-อะนีโทล (Trans-Anethole) ซึ่งสามารถยับยั้งการติดเชื้อราในผักและผลไม้ และ เทอร์ปีน ลินาลูล (Terpene Linalool) ซึ่งจากการวิจัยในหลอดทดลองพบว่า อาจช่วยในการยับยั้งการสร้างไบโอฟิล์มและผนังเซลล์ของเชื้อราที่ติดเชื้อในมนุษย์ได้ อันจะสามารถนำไปต่อยอดและพัฒนา มาใช้ประโยชน์ในทางการเกษตร หรือ ใช้ในการรักษาโรคติดเชื้อราในผู้ป่วย แต่เนื่องจากยังเป็นผลการทดลองในห้องแล็บและหนูทดลอง ยังไม่มีการศึกษาในมนุษย์ ทำให้ยังต้องรอการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป

5. ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง

ผลโป๊ยกั๊กมีสารต้านอนุมูลอิสระจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็น Linalool, Quercetin, Anethole, Shikimic acid, Gallic acid, Limonene ซึ่งล้วนมีฤทธิ์ในการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ เมื่อนำไปทดลองในหลอดทดลองหรือหนูทดลอง พบว่ายังสามารถช่วยต้านเซลล์มะเร็งได้อีกด้วย แต่ถึงแม้จะมีฤทธิ์ในการต้านเชื้อที่หลากหลาย อย่างไรก็ตาม ผลการทดลองดังกล่าวยังอยู่ในห้องวิจัย ยังไม่มีการศึกษาในมนุษย์ ทำให้ยังต้องรอการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป

ประโยชน์ของโป๊ยกั๊ก

1. ใช้เป็นเครื่องเทศ ประกอบอาหาร

โป๊ยกั๊ก มีกลิ่นหอม ทำให้คนนิยมนำมาใช้เป็นเครื่องเทศ เพื่อเพิ่มรสชาติให้กับอาหาร โดยมักจะเป็นส่วนผสมของ 5 เครื่องเทศ ที่ใช้ในการปรุงอาหารจีนแบบดั้งเดิม นั่นคือ โป๊ยกั๊ก อบเชย กานพลู ยี่หร่า พริกไทยเสฉวน ใช้ทำอาหารได้ทั้งคาว- หวาน เช่น ใช้เป็นผงหมักเนื้อสัตว์ ทำตุ๋นยาจีน แกงพะโล้ และ แกงต่าง ๆ ในส่วนของหวาน มักนิยมใช้เพื่อแต่งกลิ่นขนมและเบเกอรี่ให้มีกลิ่นหอม ไม่ว่าจะเป็น ลูกอม ลูกกวาด ทอฟฟี่ ขนมหวาน ขนมผิง ขนมเค้ก แยม เยลลี่ ฯลฯ รวมถึงเครื่องดื่มแอลกฮอล์บางชนิด ก็ใช้โป๊ยก๊ก ในการแต่งกลิ่นให้มีกลิ่นหอมด้วยเช่นกัน

2. ทำเป็นยาฆ่าเชื้อราในพืช

ด้วยโป๊ยกั๊กมีสาร ทรานส์-อะนีโทล (Trans-Anethole) ในกลุ่มฟลาโวนอยด์ ซึ่งมีฤทธิ์ในการยับยั้งการติดเชื้อรา ทำให้สามารถนำมาทำเป็นยาฆ่าเชื้อราในพืช ช่วยป้องกันโรคและทำให้พืชเจริญเติบโตได้อย่างแข็งแรง ซึ่งการนำโป๊ยกั๊กมาใช้นั้น ควรมีความเข้มข้นสูง ตั้งแต่ 20,000 ส่วนในล้านส่วนขึ้นไป เพื่อให้ยับยั้งเชื้อราได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยวิธีการให้ทำน้ำสกัดจากโป๊ยกั๊ก ด้วยการนำโป๊ยกั๊กไปต้มในน้ำร้อน เสร็จแล้ว นำมาผสมกับแอลกอฮอลล์ 95% ที่ระดับความเข้มข้น 750 – 6,000 ส่วนในล้านส่วนขึ้นไป ก็พร้อมใช้ในการฉีดพ่นได้แล้ว

*ข้อควรระวัง

– โป๊ยกั๊กที่ปลอดภัยต่อการรับประทาน คือ โป๊ยกั๊กจีน เท่านั้น ส่วน โป๊ยกั๊กญี่ปุ่น เป็นพืชมีพิษ ทานแล้วเป็นอันตรายต่อชีวิต จึงควรหลีกเลี่ยง

– ไม่ควรรับประทานอาหารที่มีส่วนประกอบของโป๊ยกั๊กอย่างต่อเนื่อง เกิน 1 เดือน เพราะสาร anethole และ safrole ในโป๊ยกั๊ก อาจสะสมเยอะเกิน จนเป็นพิษต่อตับ ทำให้เกิดอาการตับอักเสบได้

– การใช้น้ำมันหอมระเหยจากโป๊ยกั๊ก ไม่ควรใช้มากกว่า 4% เพราะอาจทำให้เกิดการแพ้ที่ผิวหนัง ทำให้เกิดผิวหนังอักเสบ

วิธีปลูกต้นโป๊ยกั๊ก

วิธีปลูกต้นโป๊ยกั๊ก สามารถทำได้ด้วยตัวเอง  โดยการขยายพันธุ์ด้วย การเพาะเมล็ด ซึ่งอาจจะเพาะเมล็ดในถุงเพาะชำ เพื่อให้ได้ต้นกล้าที่มีอายุ ประมาณ 3 ปี จากนั้น จึงนำไปปลูกลงดิน หรือ ใครจะเพาะกล้าในแปลงปลูกก็ได้แล้วแต่ความสะดวก ซึ่งช่วงเวลาที่เหมาะแก่การปลูกต้นโป๊ยกั๊กมากที่สุด คือ เดือนพฤศจิกายน – ธันวาคม

ทั้งนี้ โป๊ยกั๊กเป็นพืชที่ต้องการดินที่ร่วนซุย และ มีปริมาณน้ำที่เพียงพอ ดินที่ควรใช้จึงควรเป็น ดินร่วน ดินร่วนปนทราย และ ต้องคอยรดน้ำสม่ำเสมอทุกวัน ซึ่งถ้าหากใครไม่มีเวลา อาจใช้หญ้าแห้งหรือฟางข้าวคลุมดิน เพื่อเก็บกักความชื้นแทนก็ได้

โป๊ยกั๊ก มีประโยชน์มากมาย ไม่ว่าจะเป็นเครื่องเทศที่ช่วยเพิ่มกลิ่นหอมและรสชาติ ให้กับอาหาร ขนมและเบเกอรี่ต่าง ๆ ยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพ ช่วยบรรเทาหวัด เพิ่มความอบอุ่นให้กับร่างกาย รวมถึงยังสามารถนำไปต้ม ทำสารสกัดเพื่อนำมาทำเป็นยาฆ่าเชื้อราในพืชได้อีกด้วย ดังนั้น หากใครอยากปลูกต้นโป๊ยกั๊ก เพื่อเก็บผลไว้ใช้งานเองแล้วละก็ ลองทำตาม วิธีปลูกต้นโป๊ยกั๊ก ที่ SGE นำมาฝากกัน รับรองว่า ทำเองได้ง่าย ๆ เก็บผลไว้ใช้เองได้ตลอดทั้งปี

สำหรับใครที่สนใจ อยากได้ภาชนะสำหรับ เพาะต้นกล้า ของ ต้นโป๊ยกั๊ก ที่ประหยัด เคลื่อนย้ายง่าย และ ระบายอากาศได้ดี ขอแนะนำ กระถางผ้า ของ SGE ผลิตจากผ้าใยชนิดพิเศษ ใช้งานทนทาน ช่วยให้อากาศถ่ายเทเข้า-ออกได้ดี ดินมีความชุ่มชื้น ช่วยเร่งรากและทำให้ ต้นโป๊ยกั๊ก เจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว สนใจคลิกดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ https://www.sgethai.com/plant-pot/

บทความที่น่าสนใจ

• รู้จักกับสมุนไพร กระวาน สรรพคุณ และประโยชน์มากมาย
• รู้จักกับ กานพลู สรรพคุณ ประโยชน์มากมาย ใช้กับอาหารไทยหลายชนิด
• อบเชย สรรพคุณ ประโยชน์มากมาย ที่ไม่เชยเหมือนชื่อแน่นอน
• ยี่หร่า ประโยชน์ต่อสุขภาพ พร้อม วิธีปลูกยี่หร่า กินเองแบบง่าย ๆ