พารู้จัก GMP คืออะไร? มาตรฐาน GMP ใช้วัดอะไร?
มารู้จัก GMP ย่อมาจาก Good Manufacturing Practice ข้อปฏิบัติ คำแนะนำของหน่วยงานควบคุมเกี่ยวกับการผลิตอาหาร เครื่องดื่ม ยา เครื่องสำอาง เครื่องมือทางการแพทย์ คำแนะนำนี้ บอกถึงความต้องการขั้นต่ำที่ผู้ผลิตจะต้องทำตาม เพื่อให้มั่นใจได้ว่า สินค้าที่ได้ จะคงคุณภาพตามความตั้งใจ กฎที่ใช้ในแต่ละอุตสาหกรรม อาจมีความแตกต่างกันไป แต่อย่างไรก็ตามจุดประสงค์หลักของ มาตรฐาน GMP คือ การปกป้องอันตรายสู่ผู้บริโภคนั่นเอง
![201014-GMP-02 มาตรฐาน gmp](https://www.sgethai.com/wp-content/uploads/2020/10/201014-GMP-02-scaled.jpg)
สำหรับGMP ในประเทศไทยนั้น เป็นที่รู้จักครั้งแรกในปี 2529 ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ได้ดำเนินการเกี่ยวกับเรื่องนี้ อย่างเป็นลำดับตามความสำคัญต่อการบริโภค และต่อเศรษฐกิจของประเทศ
General GMP (ครอบคลุมอาหาร 57 ประเภท)
1. สุขลักษณะของสถานที่ตั้งและอาคารผลิต อยู่ในที่ไม่ปนเปื้อนง่าย สะอาด อาคารมีขนาดเหมาะสม ออกแบบง่ายต่อการบำรุงรักษา และทำความสะอาด จัดพื้นที่ให้เป็นสัดส่วน แสงว่างเพียงพอ ระบายอากาศได้ดี มีการป้องกันสัตว์ และแมลงตามประตูหน้าต่าง
![201014-GMP-03 มาตรฐาน gmp 1](https://www.sgethai.com/wp-content/uploads/2020/10/201014-GMP-03-scaled.jpg)
2. เครื่องมือเครื่องจักร และอุปกรณ์การผลิต ทำจากวัสดุที่ไม่ทำปฏิกิริยากับอาหาร ไม่เป็นพิษ ง่ายต่อการทำความสะอาด จัดเตรียมอุปกรณ์ให้เพียงพอ ไม่เกิดความล่าช้าในการผลิต เพราะอาจทำให้ อาหารเน่าเสียได้ หลังจากใช้งาน ล้างทำความสะอาดฆ่าเชื้อ และเก็บให้เป็นสัดส่วน หมั่นตรวจสอบสภาพอุปกรณ์ ให้มีประสิทธิภาพสม่ำเสมอ
![201014-GMP-05 มาตรฐาน gmp 2](https://www.sgethai.com/wp-content/uploads/2020/10/201014-GMP-05-scaled.jpg)
3. การควบคุมกระบวนการผลิต คัดเลือกวัตถุดิบคุณภาพดี เก็บรักษาอย่างดี ไม่ปนเปื้อน ป้องกันการเติบโตของจุลินทรีย์ การผลิต การเก็บรักษา การขนย้าย และขนส่งผลิตภัณฑ์ ต้องดำเนินการ ภายใต้สภาวะควบคุมการเสื่อมสลายของอาหาร หากใช้สารเคมี จะต้องควบคุมปริมาณไม่ให้เกินกำหนด
![201014-GMP-08 มาตรฐาน gmp 3](https://www.sgethai.com/wp-content/uploads/2020/10/201014-GMP-08-scaled.jpg)
4. การสุขาภิบาล น้ำที่ใช้ภายในโรงงาน ต้องเป็นน้ำสะอาด ปรับคุณภาพน้ำตามความจำเป็น ห้องน้ำ มีจำนวนเพียงพอ ตั้งแยกกับบริเวณผลิต มีมาตรการป้องกันจำกัดหนู แมลง และสัตว์พาหะอื่น ๆ มีระบบกำจัดขยะมูลฝอย ไม่ให้มาปนเปื้อนในกระบวนการผลิต มีการดักเศษอาหารในท่อน้ำทิ้ง
5. การบำรุงรักษา และการทำความสะอาด ทำความสะอาด ดูแลเก็บรักษาหลังการใช้งาน ฆ่าเชื้ออุปกรณ์ ที่สัมผัสอาหาร มีการใช้สารเคมี สำหรับทำความสะอาดอย่างถูกต้อง จัดเก็บไม่ให้ปนเปื้อนกับอาหาร
6. บุคลากร และสุขลักษณะ ผู้ปฏิบัติงาน ต้องมีสุขภาพดี ไม่เป็นโรคเรื้อน วัณโรค ติดสุรา ยาเสพติด แต่งกายให้เหมาะสม ไว้เล็บสั้น ล้างมือทุกครั้งก่อน และออกจากห้องน้ำ สวมหมวดคลุมผม ไม่สูบบุหรี่ หรือรับประทานอาหารระหว่างปฏิบัติงาน ฝึกอบรมพนักงานให้มีความรู้เพียงพอ
![201014-GMP-07 มาตรฐาน gmp 4](https://www.sgethai.com/wp-content/uploads/2020/10/201014-GMP-07-scaled.jpg)
มาตรฐาน GMP เฉพาะผลิตภัณฑ์ หรือ Specific GMP
เป็นข้อกําหนดที่ เพิ่มเติมจาก มาตรฐาน GMP ทั่วไป เพื่อมุ่งเน้นในเรื่องความเสี่ยง และความปลอดภัย ของแต่ละผลิตภัณฑ์อาหารเฉพาะ อย่างข้อกําหนด GMP น้ำบริโภค และข้อกําหนด GMP นมพร้อมบริโภคชนิดเหลว ที่ผ่านกรรมวิธีฆ่าเชื้อ ด้วยความร้อน โดยวิธีพาสเจอร์ไรส์ เป็นต้น โดยแต่ละข้อกำหนด ก็จะมีในเรื่องของการบังคับ ในกระบวนขั้นตอนต่าง ๆ ที่แตกต่างกันไปอีก
![201014-GMP-06 gmp มาตรฐาน gmp 5](https://www.sgethai.com/wp-content/uploads/2020/10/201014-GMP-06-scaled.jpg)
หลักการของ GMP ครอบคลุมตั้งแต่ สถานที่ตั้ง ของสถานประกอบการ โครงสร้างอาคาร กระบวนการผลิตที่ดี มีความปลอดภัย และมีคุณภาพได้มาตรฐานทุกขั้นตอน นับตั้งแต่เริ่มต้นวางแผนการผลิต ระบบควบคุม ตั้งแต่วัตถุดิบ ระหว่างการผลิต ผลิตภัณฑ์สําเร็จรูป การจัดเก็บ การควบคุมคุณภาพ และการขนส่ง จนถึงผู้บริโภค มีระบบบันทึกข้อมูล ตรวจสอบ และติดตามผลคุณภาพผลิตภัณฑ์ รวมถึงระบบการจัดการ 2 ที่ดี ในเรื่องสุขอนามัย (Sanitation และ Hygiene) เพื่อให้ผลิตภัณฑ์คุณภาพ และความปลอดภัย สำหรับผู้บริโภค และ GMP ยังเป็นระบบประกันคุณภาพพื้นฐาน ก่อนที่จะพัฒนา ไปสู่ระบบประกันคุณภาพอื่น ๆ ต่อไป
![201014-GMP-04 gmp](https://www.sgethai.com/wp-content/uploads/2020/10/201014-GMP-04-scaled.jpg)
เรียบเรียงจาก : http://www.nfi.or.th/foodsafety/upload/qs/pdf/GMP_2.pdf