มะขามป้อม สรรพคุณ ต้านโรค ประโยชน์และโทษ ควรกินวันละกี่ลูก?

มะขามป้อม-indian-gooseberry-banner

14,176 Views

คัดลอกลิงก์

สารบัญ

อีกหนึ่งผลไม้ที่หลาย ๆ คนจะต้องรู้จัก “มะขามป้อม (Indian Gooseberry)” ถือเป็นพืชผลไม้ที่สำคัญในด้านการแพทย์อายุรเวทแบบดั้งเดิม และการดูแลสุขภาพหลากหลายแขนง มีวิตามินซีสูง และมีคุณค่าทางสมุนไพร โดยใช้ประโยชน์จากส่วนต่าง ๆ ของมะขามป้อม แต่ที่นิยมใช้ในการทำยามากที่สุด คือ ผลมะขามป้อม นั่นเอง

บทความนี้ SGE จะพาไปรู้จักถึงคุณประโยชน์ต่าง ๆ ของ มะขามป้อม ทานอย่างไรให้ได้ผลดีที่สุด ตามไปดูเลย

มะขามป้อม (Indian Gooseberry)

มะขามป้อม-indian-gooseberry-01
ต้นมะขามป้อม-indian-gooseberry-02

ชื่อวิทยาศาสตร์

Phyllanthus emblica Linn.

ชื่อสามัญ

Indian Gooseberry, Malacca tree

กลุ่มพันธุ์ปลูก

Euphorbiaceae

ถิ่นกำเนิด

อินเดีย และประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ถิ่นกำเนิดของมะขามป้อม พบได้ทั่วไปในป่าเขตร้อนของทวีปเอเชียตอนใต้ และตะวันออกเฉียงใต้ แถบภาคกลางและใต้ของอินเดีย ปากีสถาน บังคลาเทศ ศรีลังกา จีน มาเลเซีย เมียนมาร์ ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม ฟิลิปปินส์ ส่วนประเทศไทยพบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลาง จะขึ้นในธรรมชาติในป่าเบญจพรรณแล้ง ป่าเต็งรัง และป่าแดงประเทศ แต่มีมากทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การกระจายพันธุ์เกิดจากการที่เมล็ดร่วงลงดิน หรือมีสัตว์ป่ามากินแล้วคายเมล็ดไว้

มะขามป้อมนั้น เป็นสมุนไพรที่ชาวอินเดียใช้มาหลายพันปีแล้ว เพราะเป็นยาอายุวัฒนะ ซึ่งชาวอินเดียเรียกว่า อมาลกะ (Amalaka) แปลว่า พยาบาล และเป็นผลไม้ประจำจังหวัดสระแก้วอีกด้วย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของมะขามป้อม

ต้น

เป็นไม้ยืนต้น ขนาดกลาง สูงประมาณ 7 เมตร เปลือกค่อนข้างเรียบเกลี้ยง

ใบ

ใบ เป็นใบเดี่ยว สีเขียว เรียงตัวอยู่ตรงข้ามกัน และอยู่ชิดกัน เรียงอยู่บนกิ่งย่อยขนาดเล็ก รูปขอบขนาน เรียงสลับ กว้าง 0.25 – 0.5 เซนติเมตร ยาว 0.8 – 12 เซนติเมตร เส้นแขนงใบไม่ชัดเจน ก้านใบสั้นมาก

ดอก 

ดอก มีขนาดเล็ก แยกเพศ มีดอกตัวผู้และดอกตัวเมียอยู่ปะปนกันจำนวนมาก แต่จะอยู่บนกิ่ง หรือต้นเดียวกัน มีกลีบเลี้ยง 6 กลีบ ดอกสีขาว หรือขาวนวล ดอกเพศผู้ มีเกสรตัวผู้ 3 อัน ฐานรองดอกมีต่อม 6 ต่อม ดอกเพศเมีย มีฐานรองดอกเป็นรูปถ้วย ขอบถ้วยหยัก รังไข่มี 3 ช่อง หลอดท่อรังไข่ปลายแยกเป็น 2 แฉก ไม่เท่ากัน

ผล และเมล็ด

ผล เป็นทรงกลม เนื้อหนา 1.2-2 เซนติเมตร ผลอ่อนมีสีเขียวอ่อน ผลแก่มีสีเขียวอ่อนค่อนข้างใส มีเส้นริ้ว ๆ ตามยาว มี 6 เส้น เนื้อผลรสฝาดเปรี้ยว ขม และอมหวาน เปลือกหุ้มเมล็ดแข็งมี 6 เส้น เมล็ดมี 6 เมล็ด สีน้ำตาลดำ

Back to top

⭐⭐ หากชื่นชอบบทความของ SGE ⭐⭐

สแลนกันแดด NetShade
สแลนกันแดด NetShade

ฝากกดลิงก์เยี่ยมชมสินค้า เพื่อเป็นกำลังใจให้ทีมงานของเราด้วยนะคะ🙏

ฝากกดลิงก์เยี่ยมชมสินค้า เพื่อเป็นกำลังใจให้ทีมงานของเราด้วยนะคะ🙏

สายพันธุ์ของมะขามป้อม

มะขามป้อม มีหลากหลายสายพันธุ์ โดยสายพันธุ์ยอดนิยม สามารถแยกได้เป็น 4 สายพันธุ์

1 สายพันธุ์เขียวมรกต

สายพันธุ์มะขามป้อม-indian-gooseberry-03

1 สายพันธุ์เขียวมรกต

ขนาดต้นจะสูงเต็มที่ประมาณ 3-5 เมตรเท่านั้น ผลโตเต็ม ขนาดประมาณเหรียญ 10 บาท เป็นผลกลมแป้น เนื้อผลแก่จัด จะเป็นสีเขียวสดใส มีรสเปรี้ยวปนฝาดเหมือนกับเนื้อผลมะขามป้อมทั่ว ๆ ไป

2 สายพันธุ์จัมโบ้ทาย

สายพันธุ์มะขามป้อม-indian-gooseberry-04

2 สายพันธุ์จัมโบ้ทาย

สายพันธุ์พื้นเมืองประจำถิ่น หรือเป็นสายพันธุ์ที่เกิดขึ้นอยู่ทางภาคใต้

3 สายพันธุ์มะขามป้อมยักษ์

สายพันธุ์มะขามป้อม-indian-gooseberry-05

3 สายพันธุ์มะขามป้อมยักษ์

มีต้นสูงเต็มที่ระหว่าง 3-5 เมตร มีดอก และติดผลตลอดทั้งปี ขนาดของผลจะใหญ่มาก เป็นทรงกลมแป้นเล็กน้อย ผลอ่อนสีเขียวสดใส เมื่อผลแก่จัดสีผลจะเป็นสีเขียวเข้มปนสีเหลืองเล็กน้อย เนื้อฉ่ำน้ำ รสเปรี้ยวปนฝาด มักขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ตอนกิ่ง ทาบกิ่ง และเสียบยอด ปลูกได้ในดินทุกพื้นที่ของประเทศไทย

4 สายพันธุ์แป้นสยาม

สายพันธุ์มะขามป้อม-indian-gooseberry-06

4 สายพันธุ์แป้นสยาม

ลักษณะความสูงของต้นจะเตี้ยลง และผลมีขนาดใหญ่ มีดอก และติดผลดก การขยายพันธุ์ทั่วไป คือ ด้วยเมล็ด ตอนกิ่ง ทาบกิ่ง และเสียบยอดส่วนขนาดของผล จะมีขนาดใหญ่ขึ้นกว่าเดิม เมื่อผลโตเต็มที่ จะมีขนาดเกือบเท่าลูกปิงปอง

Back to top

ข้อมูลโภชนาการของมะขามป้อม

ข้อมูลโภชนาการ สารอาหารของลูกมะขามป้อมสด เปรียบเทียบกับลูกมะขามป้อมแช่อิ่ม และสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ในส่วนที่กินได้ ปริมาณต่อ 100 กรัม

สารอาหาร ผลสด แช่อิ่ม ปริมาณ (หน่วย)
พลังงาน 58 222 แคลอรี (kcal)
น้ำ 84.10 37.60 กรัม
ไขมัน 0.50 0.60 กรัม
คาร์โบไฮเดรต 14.30 59.80 กรัม
เส้นใยอาหาร 2.40 1.00 กรัม
โปรตีน 0.70 0.50 กรัม
แคลเซียม 29 39 มิลลิกรัม
ฟอสฟอรัส 21 18 มิลลิกรัม
เหล็ก 0.5 1.2 มิลลิกรัม
วิตามินเอ 100 หน่วยสากล (IU)
วิตามินบี 1 0.03 0.02 มิลลิกรัม
วิตามินบี 2 0.04 0.09 มิลลิกรัม
ไนอะซิน 0.2 0.1 มิลลิกรัม
วิตามินซี 276 3 มิลลิกรัม

แหล่งข้อมูลประกอบ: กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข

Back to top

⭐⭐ หากชื่นชอบบทความของ SGE ⭐⭐

ถุงซีลสูญญากาศ

ฝากกดลิงก์เยี่ยมชมสินค้า เพื่อเป็นกำลังใจให้ทีมงานของเราด้วยนะคะ🥺🙏🏻

ฝากกดลิงก์เยี่ยมชมสินค้า เพื่อเป็นกำลังใจให้ทีมงานของเราด้วยนะคะ🙏

ประโยชน์และสรรพคุณของมะขามป้อม

มะขามป้อม มีประโยชน์มากกว่าที่คิด ด้วยคุณค่าทางโภชนาการที่หลากหลาย จึงมีประโยชน์ต่อสุขภาพในหลายด้าน เช่น

รู้หรือไม่! วิตามินซี ในน้ำคั้นจากผลของมะข้ามป้อมนั้น มีมากกว่าน้ำส้มคั้นประมาณ 20 เท่า ซึ่งมะขามป้อมลูกเล็ก ๆ 1 ผล จะมีปริมาณวิตามินซี เท่ากับส้ม 1-2 ผลเลยทีเดียว

indian-gooseberry-07

ประโยชน์ด้านสุขภาพ

  • มีวิตามินซีสูงมากกว่าส้ม และผลไม้อีกหลายชนิด มีสารแทนนิน และโพลิฟีนอล ช่วยป้องกันไม่ให้วิตามินซีสลายตัว และทำให้วิตามินซีคงตัวได้นานขึ้น
  • มะขามป้อมสด จะช่วยลดอาการกระหายน้ำได้ และหากดื่มน้ำเปล่าตามลงไป ยิ่งทำให้ชุ่มคอมากขึ้นด้วย
  • ช่วยบรรเทาอาการหวัด แก้ไอ ลดอาการเจ็บคอ เพราะรสเปรี้ยวของมะขามป้อม ช่วยละลายเสมหะได้เป็นอย่างดี และยังทำให้ชุ่มคอ เสียงใส และป้องกันเสียงแห้งได้อีกด้วย
  • ช่วยลดไข้ เพราะมะขามป้อมเป็นยาเย็น จะช่วยระบายความร้อนออกจากร่างกายได้
  • ลดอาการเลือดออกตามไรฟัน เพราะ ผลวิจัยชี้ว่า วิตามินซีในมะขามป้อม มีประสิทธิภาพดีกว่าวิตามินซีสกัด ทำให้ร่างกายดูดซึมนำไปใช้ได้ดี และทำให้อาการเลือดออกตามไรฟันดีขึ้นได้
  • แก้อาการท้องผูก ช่วยส่งเสริมระบบการขับถ่าย และยางของมะขามป้อม มีฤทธิ์ในการระบาย จึงมีการนำมาสกัดเป็นยาระบาย แต่หากรับประทานมากเกินไปอาจท้องเสียได้
  • ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล เพราะอุดมไปด้วยสารสำคัญหลายตัว เช่น สารเพกทิน (Pectin) และสารฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ที่มีมีฤทธิ์ช่วยลดไขมันในเลือด
  • ในมะขามป้อมมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ และเป็นส่วนผสมอยู่ในตำรับยา ที่นำมาใช้รักษาโรคข้อเข่าเสื่อม
  • ช่วยบำรุงผิวพรรณได้ดี ช่วยชะลอการเกิดริ้วรอย และช่วยให้ผิวหน้าเปล่งปลั่ง ดูสดใสขึ้น

ประโยชน์จากส่วนต่าง ๆ ของต้นมะขามป้อม อ่านเพิ่มเติม

เนื่องจากมะขามป้อม มีรสเปรี้ยว รสฝาด อาจจะรับประทานยากสำหรับบางคน การรับประทานมะขามป้อมนั้น ควรปรุงรสให้อร่อย ด้วยการนำมะขามป้อมมาผ่าเอาเมล็ดออกให้เหลือแต่เนื้อ แล้วนำมาใส่ พริก เกลือ น้ำตาล นำมาตำพอแหลกก็ใช้ได้ แต่ทั้งนี้ควรรับประทานก่อนนอน หรือช่วงตื่นนอนใหม่ ๆ หรือขณะที่ท้องว่าง สำหรับวิธีลดความฝาดของมะขามป้อมนั้น ทำได้โดยการนำไปแช่น้ำเกลือ ด้วยการนำมะขามป้อมมาล้างให้สะอาด และลวกด้วยน้ำร้อน แล้วนำไปแช่ในน้ำเกลือที่เค็มจัด ทิ้งไว้ประมาณ 2 วัน รสฝาดก็จะหายไปนั่นเอง

Back to top

วิธีการปลูกมะขามป้อม

มะขามป้อมนั้น เป็นไม้ผลที่ปลูกดูแลง่าย ทนแล้งได้ดี มีขั้นตอนการปลูก ดังนี้

วิธีปลูก-มะขามป้อม-indian-gooseberry-08
วิธีปลูก-มะขามป้อม-indian-gooseberry-09
  • ขั้นตอนที่ 1 การเตรียมเมล็ด

    ผ่าผลมะขามป้อม เพื่อเอาเมล็ด นำเมล็ดที่ได้ไปตากแห้ง และนำไปแช่น้ำไว้ 48 ชั่วโมง เพื่อช่วยเร่งให้งอก

  • ขั้นตอนที่ 2 การเตรียมดินปลูก

    ผสมดิน แกลบเผา ทราย และปุ๋ยหมัก ในอัตราส่วน 4:2:1:1 และนำไปเทใส่ในถุงดำเพาะปลูก รดน้ำให้ชุ่ม

  • ขั้นตอนที่ 3 การเพาะเมล็ดปลูก

    เมื่อเตรียมดินเรียบร้อยแล้ว นำเมล็ดที่แช่น้ำไว้ มาเพาะลงในถุงดำ กลบดินบาง ๆ รดน้ำให้ชุ่ม นำไปวางใต้สแลนกันแดด 60%

  • ขั้นตอนที่ 4 การให้ปุ๋ย + รดน้ำ

    • เมื่อเพาะเมล็ดในถุงดำครบ 6 เดือน ให้ย้ายลงหลุมปลูก ระยะห่างระหว่างต้น 5×5 เมตร โดยให้รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยขี้ไก่ และใช้ไม้หลักช่วยพยุงต้น
    • ทุก 1 เดือน ใส่ปุ๋ย สูตร 25-7-7 และใช้สูตร 15-15-15 หว่านรอบ ๆ ทรงพุ่มทุก 7 วัน
    • ในปีแรก ควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ ทุก ๆ 2-3 วันต่อครั้ง เมื่อเข้าปีที่ 2 หลังหมดฤดูฝน ควรงดให้น้ำ เพื่อกระตุ้นให้ต้นมะขามป้อมเกิดการสะสมอาหารที่กิ่ง ตาดอก และปล่อยให้ต้นสลัดใบทิ้ง เพื่อจำศีลในช่วงฤดูแล้ง เมื่อฝนตกจะกระตุ้นให้ต้นแตกใบ ออกดอก และติดลูกดี
  • ขั้นตอนที่ 5 การเก็บเกี่ยว

    สามารถเก็บผลผลิตมะขามป้อมได้ เมื่ออายุ 2-3 ปี และควรตัดแต่งกิ่งอยู่เสมอ เพื่อให้ได้ผลผลิตดี และไม่ให้ทรงพุ่มใหญ่เกินไปด้วย

Back to top

แนะนำเมนูมะขามป้อม

มะขามป้อม ขึ้นชื่อเรื่องมีวิตามินซีที่สูง สามารถนำมาแปรรูปเป็นทั้งยา และอาหารได้ ดังนี้

1 น้ำมะขามป้อม

น้ำมะขามป้อม-indian-gooseberry-10

1 น้ำมะขามป้อม

เมนูมะขามป้อม น้ำมะขามป้อม แก้ไอ ชุ่มคอ แก้กระหาย และช่วยบำรุงร่างกายได้หลากหลายด้าน ทำเองได้ไม่ยาก

ส่วนผสม

  • เนื้อมะขามป้อม แกะเมล็ด หั่นเป็นชิ้น 1 ถ้วย
  • น้ำต้มสุก 1 ถ้วย
  • น้ำเชื่อม หรือน้ำผึ้ง ตามชอบ
  • น้ำมะนาว ตามชอบ
  • เกลือป่น เล็กน้อย
  • น้ำแข็ง

วิธีทำน้ำมะขามป้อม อ่านเพิ่มเติม

2 ยำมะขามป้อม

ยำมะขามป้อม-indian-gooseberry-11

2 ยำมะขามป้อม

สายแซ่บ ชอบความเผ็ดจี้ดจ้าดต้องเลิฟ เมนูยำมะขามป้อมแสนอร่อย ทำไม่ยาก แถมทานแล้วได้ประโยชน์อีกด้วย

ส่วนผสม

  • เนื้อมะขามป้อม แกะเมล็ด 500 กรัม
  • พริกป่น 2 ช้อนโต๊ะ
  • ผงชูรส 1+1/2 ช้อนโต๊ะ
  • น้ำตาล 2 ช้อนโต๊ะ
  • น้ำปลา 3 ช้อนโต๊ะ
  • ข้าวคั่ว 1+1/2 ช้อนโต๊ะ
  • น้ำปลาร้า 3 ช้อนโต๊ะ

วิธีทำยำมะขามป้อม

เตรียมชามผสม ใส่เนื้อมะขามป้อม พริกป่น ผงชูรส น้ำตาล น้ำปลา ข้าวคั่ว น้ำปลาร้า คนผสมให้เข้ากัน ชิมรสตามชอบ ตักใส่จาน พร้อมเสิร์ฟ

3 มะขามป้อมแช่อิ่ม

3 มะขามป้อมแช่อิ่ม

อีกหนึ่งเมนูมะขามป้อม อย่าง มะขามป้อมแช่อิ่ม นำมาแปรรูป สร้างรายได้ได้ดี ขั้นตอนการทำไม่ยากอย่างที่คิด

ส่วนผสม

  • มะขามป้อมผลดิบ 500 กรัม
  • เกลือป่น 3 ช้อนโต๊ะ
  • น้ำตาลทราย 300 กรัม
  • น้ำเปล่า 3 ถ้วย
  • น้ำปูนใส 2 ถ้วย

วิธีทำมะขามป้อมแช่อิ่ม อ่านเพิ่มเติม

Back to top

เป็นอย่างไรกันบ้าง ประโยชน์มากมายเลยจริง ๆ สำหรับมะขามป้อม 😍 ถือเป็นอีกหนึ่งสมุนไพรที่ได้รับความนิยมมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นไม้ยืนต้นที่ให้ร่มเงาและความชุ่มชื้น เป็นอาหารและยารักษาโรคได้ดี ซึ่งอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิดนั่นเอง หวังว่าบทความนี้จะทำให้ผู้อ่านเพลิดเพลินไม่มากก็น้อย

⭐⭐ หากชื่นชอบบทความของ SGE ⭐⭐

เครื่องซีลสูญญากาศ ถุงซีลสูญญากาศ ตู้อบลมร้อน เตาอบขนม
เครื่องซีลสูญญากาศ ถุงซีลสูญญากาศ ตู้อบลมร้อน เตาอบขนม

ฝากเยี่ยมชมสินค้า เพื่อเป็นกำลังใจให้ทีมงานเราด้วยนะคะ 🥺🙏🏻

28 กุมภาพันธ์ 2024

โดย

ลำดวน

ความคิดเห็น (Comments)

guest
6 Comments
โหวตสูงสุด
ใหม่สุด เก่าสุด
Inline Feedbacks
ดูความคิดเห็นทั้งหมด
benjawan
benjawan
9 เดือน ที่ผ่านมา

ชอบทานมะขามป้อมมาก ๆ ช่วงนี้เห็นเริ่มมีขายมาแล้ว ทานแล้วมีประโยชน์มาก ๆ เลยค่ะ ขอบคุณสำหรับข้อมูลดี ๆ นะคะ

Thanya
Thanya
15 วัน ที่ผ่านมา

เอามาใส่ผสมในน้ำผักปั่น แค่ 2 ผลดื่มก่อนนอน จากนั้นมีอาการมือเท้าเย็นจนถึงเช้าค่ะ ขนาดใส่ถุงเท้า (เป็นคนมือเท้าเย็นค่อนข้างง่าย แต่ก็ไม่ข้ามคืนขนาดนี้)

อรรนพ
อรรนพ
9 เดือน ที่ผ่านมา

ชอบทานมากครับ ชุ่มคอดีมากๆเลย ที่บ้านปลูกไว้ต้นหนึ่ง จำไม่ได้ว่าสายพันธุ์อะไร รอโตคงได้กินครับ